Diyabaz (dolerite) yeşil ve koyu yeşil renklerinde yarı derinlik volkanik kayaçlarındandır. Yapısal bileşim olarak gabbro ve bazalta eşit yapıda iken dokusal olarak ikisinin arasındadır. Bazalttan daha kaba tanelidir ve cam içerirken; tane boyutunun büyümesiyle diyabaz gabroya dönüşebilir. Diyabaz kayaçlarına bazen mikro gabroda denilmektedir. Doğada bazaltik yapıların içine yüzelsel sızıntılarda (dayk ve sill) bulunmaktadırlar.
Diyabazlar kuvarssız granit olarakta bilinmektedirler. Kimyasal bileşimdeki silis oranı %45-52 arasında değişmektedir. Hiçbir zaman kuvars ve K-feldspatları içermezler. Granitlerden kuvarsın azalması ile ayrılmaktadırlar. Diyabazlar plajiyoklaz feldspar (çoğunlukla labrador) ve piroksenlerin (ojit) birleşimi ile oluşmuşlardır. Diyabazı oluşturan kristaller genellikle çıplak gözle görülebilirken bazı durumlarda bazaltik birleşimi piroksen ve özellikle plajiyoklaz fenokristalleri olan porfirik kayaçlarda diyabaz olarak nitelendirilmektedir. Ofitik doku (piroksen taneciklerinin rastgele dizilmiş plajiyoklaz latalar ile beraber bulunması) diyabazların ana karakterini oluşturmaktadır.
Diyabazlar yapıları itibariyle sert kayaçlar olmaları neticesinde yapısal uygulama alanında genellikle dış mekan uygulamaları olan park, bahçe, meydan, tretuar, yürüyüş yolları, trafiğe kapatılmış kentiçi yol, bulvar, üst-alt geçit, köprü kaplamaları ile duvar ve yüzme havuzu zemin ve yan yüzey döşeme ve kaplamalarında kullanılmaktadır.
Dekoratif amaçlı olarakta oldukça yaygın kullanım alanı olan diyabazlar heykel, değişik insan ve hayvan figürleri yapımında kullanılmaktadır. Dairesel amorf formlar ise peyzaj düzenlemelerinde tercih edilmektedir.
Diyabazların endüstriyel alanda kullanımları ise yapı kimyasalları sanayinde mikronize kum ve izolasyon sanayinde kaya yünü ham maddesi, beton üretiminde kullanılan granüler malzeme, seramik sanayinde sırlama ham maddesi, karayolları üst yapı kaplamasında mıcır ve demiryollarında raylar arasına serilen balast malzemeside bulunmaktadır.
Diyabaz kayaçları doğada açık yeşilden koyu yeşile kadar çeşitli tonlarda bulunurlar.
Diyabazlar yapısı itibariyle tüm yüzey işlemlerini kabul etmektedirler. En çok tercih edilen yüzey işlemleri cila, yakma, kumlama, patinato, honlama, yakma+patinato, kumlama+patinato, çekiçleme+patinato, yakma+honlama, kumlama+honlama, çekiçleme+honlamadır.
Manyetit, olivin, ilmenit, hornblend, biotit ve klorit diyabazlarda daha az bulunan minerallerdir. Diyabaz türleri ise içerdikleri minerallere göre isimlendirilmektedirler. Biototli siyenit, horblendli siyenit, ojitli siyenit ve lösitli siyenit gibi...