GRANİT HAKKINDA BİLGİ
GRANİT NEDİR?
Granit, başlıca kuartz ve feldispat mineralleri ile az miktarda mika, amfibol ve diğer minerallerin oluşturduğu büyük granüllü (granit sözcüğünün türediği kök) volkanik ve plütonik kayalardır.
Granit, mağma tarafından oluşturulması nedeniyle volkanik yapılı bir taş türüdür. Mağmatik teoriye göre granit mağmanın kristal damıtımı sonucu oluşmuştur. Bu teorinin sonucuna göre ise granit yapıların nedeni mevcut kayaların içine nüfuz eden sıvı mağmadır. Yavaş yavaş soğuyan mağma granit yapıların büyük kristallerini oluşturur. Granit kayaların içindeki granüller tasarlanmış bir yapıdan ziyade rastgele dizilmişlerdir; bu tür bir yapı ise granite plütonik (büyük ve derine gömüşmüş gövdeli) özelliğini kazandırır.
Granitin ikinci belirgin özelliği büyük granüllerden oluşmasıdır. Granit kelime kökü itibariyle Latince granum’dan türemiştir. Granitin granülleri tekbir boyda olmayıp; değişik boylarda ve gözle seçilebilecek kadar büyük granüllerden oluşmaktadır.
Üçüncü ve son özellik ise granitin kuartz, feldispat ve diğer mineralleri içermesidir. Bütün granit türleri mutlaka kuartz ve feldispat içermekle beraber; diğer mineralleri ise az miktarda olmak üzere granitin bazı türleri içermekle beraber bazı türleri ise hiç içermez. Bu minerallerin yoğunluk oranları ise %50 ve daha fazla feldispat, %25-40 kuartz ve %3-10 mika, amfibol, biotit ve hornblenttir. Granitin rengi, dokusu ve yapısal karakteri bu mineraller ile belirlenmektedir. Açık renkli granitler örneğin beyazdan pembeye doğru kuartz ve feldispat granüllerinin varlığı gösterirken, siyah renkler ise biotit ve hornblent varlığını gösterir.
GRANİT KULLANIM ALANLARI
Mısırlılardan günümüze kadar granit iç ve dış mekan uygulamalarında inşaat ve mimari malzeme olarak kullanılmaktadır. Granitin yüksek dayanıklılığı ve estetik özellikleri nedeniyle “Ebatlı Taş” (blok veya belirli boylarda, kalınlıklarda ve genişliklerde plaka olarak kesilen doğal taşlar) olarak kullanılmaktadır.
Dış mekan uygulamalarında cilalı yada honlu granit çeşitleri kaplama, döşeme, heykeller, mezar taşları, yol ve kaldırım kaplamaları v.b. alanlarda tercih edilmektedir. İç mekan uygulamalarında ise cilalı granit plakaları daha ziyade tezgah üretiminde kullanılmaktadır. Yukarıda görüldüğü gibi granit daha ziyade zor hava ve bakım koşullarının uygulama taşıdır. Birçok aşınmaya karşı dirençli sert yapısı ve zor hava koşullarından etkilenmemesi gibi nedenlerle granit daha ziyade heykel, mezar taşı gibi dış mekan uygulamalarında tercih sebebidir. Belirli miktar ağırlığa karşı güçlü yapısı ve mükemmel cila alma kapasitesi ise iç mekanlarda mutfak ve banyo tezgah uygulamalarında graniti rakipsiz yapmaktadır.
Granit ayrıca kırılmış taş veya agrega olarakta kullanılmaktadır. Bu formları ile bina inşaatlarında temel malzemesi, yol yapımlarında agrega, tren yollarında zemin dolgu taşı ve kırılmış taşların dolgu malzemesi olarak kullanıldığı her yerde kullanılabilmektedir.
Granit İç Mekan Kullanım Alanları
Granit Dış Mekan Kullanım Alanları
GRANİT RENKLERİ
Granitlerin renkleri; granit rezervinin bulunduğu yere ve oluştuğu zamandaki yerzüyünde bulunan minerallere göre değişmektedir. Mineral karışım oranları ve dağılımları granit plakalarının renk ve dokularını belirler. Granit renkleri beyazdan siyaha kadar değişebilir. Dünyada başlıca meşhur granit renkleri arasında gri, mavi, kahverengi, yeşil ve kırmızı gelmektedir.
Eğer kuartz ve albit oranları granit yapılarında fazla ise; granit dokuları beyaz ve gri renkler arasında değişmektedir. Potasyum feldispat miktarı diğer minerallare oranla granit yapılarının içinde daha fazla ise granitin rengi pembe ve tonlarındadır. Koyu renklerden siyah için ana belirleyeci mineral biotitdir.
GRANİT YÜZEY İŞLEMLERİ
Cilalı Yüzey İşlemi; ham granit plakasının en üst seviyeye kadar polisaj işlemidir. Cilalı yüzey granitin en parlak ve göz alıcı tamamlanma işlemidir. Cilalama işlemi granitin karakterini ortaya çıkarırıken; nem, kir ve kimyasal temizleyicilere karşıda direncini arttırarak en çok tezgah üretimi için tercih edilmesine sebeb olmuştur.
Honlu Yüzey İşlemi; granit plakalarının son seviyeye gelmeden polisaj işleminin bırakılması sonucu elde edilir. Bu süreç sonunda yumuşak fakat mat görünümlü yüzey elde edilir. Bu tip yüzey işlemi daha ziyade suyun cilalı yüzeyleri kaygan hale getirebileceği yada yaya trafiğinin cilalı yüzeyi yıpratabileceği ıslak zeminlerde tercih edilmektedir.
Yakılmış Yüzey İşlemi; ham granit plakalarının yüzeyine alev uygulanması sonucu elde edilmektedir. Bu işlem daha ziyade kayma riskinin yüksek olduğu dış giriş yollarında tercih edilmektedir.
Çekiçlenmiş Yüzey İşlemi; granitin yüzeyinin karbit uçlu özel bir çekiç ile aşındırılmasıdır. Çekicin tırtıklı kısmının granitin yüzeyine direk olarak aktarılması amaçlanmaktadır. Yakılmış granitte olduğu gibi çekiçlenmiş granitte dış mekan uygulamaları için kullanılmaktadır.
Kumlanmış Yüzey İşlemi; sertleştirilmiş silis kumulun granitin yüzeyine kumlama makinesi ile uygulanması sonucu elde edilmektedir. Bu işlemin amacı granitin yüzeyinde yumuşak aşınma elde etmektir. Heykel ve mezar taşlarındaki isim ve tasarımlar kullama işlemi ile yapılmaktadır.
Deri Görünümlü Yüzey; yeni tip yüzey işlemidir. Honlanmış granit yüzeylerinin elmas uçlu fırçalar ile silinmesiyle elde edilen görünümdür. Bu işlem honlama sonucu kaybolan rengi geri getirerek yüzeydeki gözenekleri kapatmaktadır. Deri görünüm ile ne honlama gibi mat bir yüzey nede cilalama gibi parlak yüzey elde edilir.
Cilalı
Honlu
Yakılmış
Çekiçlenmiş
Kumlanmış
Deri Görünümlü
GRANİT KALİTELERİ
Granitin kalitesi kuartz, feldispat, mika, diğer mineraller, yüzey işlem kalitesi ve nasıl kesildiği göre belirlenmektedir. Düşük kalite granitler, içeriğinde çok fazla yumuşak mineral barındıran ve çokaz renk tipi olan ticari yada ikinci kalite granit olarak adlandırılmaktadır. Orta kalite granitlerin çok güzel renk ve desenleri olmasına rağmen aynı renk veya dokuda bulunamama gibi problemler görülür. Egzotik ve yüksek kalite granitler tek renk, doku ve tiplere sahip olanlardan seçilirler.
GRANİT PLAKA & SERAMİK KALINLIKLARI
Granit plakalarının üretim ve seçiminde standart kalınlık 2 cm ¾ inch veya 3 cm 1 ¼ inch ölçüleridir. Granit seramikte ise üretilen ve talep edilen kalınlık 1 cm 3/8 inch’tir.
GRANİT SERAMİK ÖLÇÜLERİ
Standart granit seramik kalınlıkları 12"x12"(30X30cm), 16"x16"(40X40cm), 18"x18"(45X45cm) ve 24"x24"(60X60cm) iken standart seramik kalınlıkları ise 3/8"(1 cm) ve 3/4"(2 cm)’dir.
GRANİT KENAR DETAYLARI
Düz, ½ pahlı, ¼ pahlı, yarım balıksırtı, tam balıksırtı, bizote, dupont, radius, köşebent.
 |
 |
 |
 |
| Düz | 1/2 Pahlı | 1/4 Pahlı | Yarım Balık Sırtı |
 |
 |
 |
 |
| Çift Pahlı | Dupont | Radius | Köşebent |
GRANİT TİPLERİ
Yukarıda mağma teorisinde açıklandığı gibi; granit sıvı mağmanın mevcut ana kayalara nüfuzu sonucu oluşur. Ana kayalar granitin tipini belirlemektedir. I-tip granit volkanik ana kayalar tarafından oluşurken, S-tip granit tortul ana kayalardan ve M-tip granit ise manto kayaları sonucu oluşan granit tipleridir.
GRANİT FİZİKSEL & KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
Granit Fiziksel Özellikleri
Fiziksel olarak ticari kalite granitler iri granüllü sert, yoğun volkanik başkalaşmış taşlardır.
|
FİZİKSEL ÖZELLİKLER TABLOSU |
|
|
Sertlik
|
6 - 7 Moh Ölçeği |
|
Yoğunluk |
2.6 - 2.8
Kg/cm³ |
|
Basınç
Dayanımı |
140 - 210 N/mm² |
|
Kopma
Modulü |
15 - 25 N/mm² |
|
Su
Emme
|
%0.1-0.6 |
|
Ortalama
Yıpranma |
%1’den az |
|
Gözeneklilik |
Çok Düşük |
|
Hava
Etkisi |
Dirençli |
Granit Kimyasal Özellikleri
Kimyasal olarak granitler kuartz, feldispat ve ferromagnezyen mineraller olan kriolit, klorit, granat v.b. birleşiminden oluşan volkanik başkalaşmış kayalardır. Tipik bir granit aşağıdaki kimyasal birleşiklerden oluşur:
|
KİMYASAL ANALİZ TABLOSU |
|
|
Silis
(SiO₂) |
%70-75 |
|
Alumin
(Al₂O₃) |
%10-15 |
|
CaO+MgO |
%0.5’den az |
|
FeO
+ Fe₂O₃ |
%2-4 |
|
Alkaliler |
%4-6 |
|
TiO₂ |
%0.5’den
az |
|
Tutuşma
Kaybı (LOI) |
%0.5’den az |
