Bazaltlar volkanik hareketler sonucu oluşan koyu gri yada siyah renkli dış püskürük kayaçlardır. Dördüncü volkanik hareketler sonucu oluşmuşlardır. Doğada kütle, damar ve akıntı halinde bulunurlar. Magma akıntılarının yeryüzüne çıktıklarında soğuyup büzüşmesi sonucu altıgen prizmalar şeklinde büyük sütunlar meydana getirirler.
Bazaltlar yapısal olarak ince mineralli kayaçlardır. Ağırlıklı olarak kalsiyum sodyum feldispatları ve augite denilen bir silikat içermektedir. Az miktarda ise manyetit (Fe3O4) ve ilmenit (FeO. TiO2) gibi demir cevherleri içermesi nedeniyle yoğun ve ağır kayaçlardandır.
Yeryüzünde çok bol olan bazalt; bazı ülkelerde binlerce kilometrekarelik alanları kaplamaktadır. Hindistan'da Dekkan bölgesindeki bazalt yığınları 300.000 kilometrekarelik geniş bir bölgeyi örter. Türkiye’de Diyarbakır, Urfa Ovasında Karacalı Dağ volkanından çıkan bazalt lavları yarı çapı 130-140 km olan bir daire şeklinde yayılmıştır. Keza, Batı ve Orta Anadolu’da yatay şekilli ve siyah renkli bazalt tabakaları uzaklardan dikkati çeker.
Sert ve dayanıklı bir taş olan bazalt kaldırım taşı, yapı taşı, demiryolu, köprü malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bazalttan elde edilen taş yünü ise gemi ve denizde inşa edilen diğer yapıların döşeme ve duvar yalıtımında, yüksek sıcaklığa olan dayanımı nedeniyle yangın kapılarında, kazan ve kazan dairelerinde, klima ekipman ve kanallarında, baca ve baca gazı kanallarında tank ve depolarında, duvar modüllerinde ve tavan izolasyonunda kullanılmaktadır.
Fiziksel ve mekanik özellikleri göz önünde bulundurularak kırma bazalt taşı, değişik doz ve oranlarda agrega olarak beton bileşimine katılmaktadır.
Balast taşı olarak ise raylı yollarda kullanılmaktatır;
Cam-seramikte ve mineral tabanlı yalıtım sistemlerinde kullanılmaktadır;
Bazalt taşı ısı depolama yöntemi ile ev ısıtmada pratik ve ekonomik yöntem olarak tercih edilmektedir.
Bazalt kayaçları doğada griden siyaha kadar çeşitli tonlarda bulunurlar.
Bazaltlar yapısı itibariyle tüm yüzey işlemlerini kabul etmektedirler. En çok tercih edilen yüzey işlemleri cila, yakma, kumlama, patinato, honlama, yakma+patinato, kumlama+patinato, çekiçleme+patinato, yakma+honlama, kumlama+honlama, çekiçleme+honlamadır.
Bazaltlar içerdiği minerallere göre türlere ayrılmaktadır. Bazalt lavları volkanlardan çıkarken içlerindeki gazların uçması ile boşlukların meydana geldiği bazalt türüne dişi bazalt denir. Bu boşluklar sonra çeşitli mineraller (kalsit, kalseduvan veya zeolit) ile dolar. Bunlara da zeolitli bazalt adı verilir. Olivin içeren bazaltlara olivinli bazalt, sodyum içeren bazaltlara ise sodyumlu bazalt denmektedir. Doğada daha nadir olarak kuvars, kahverengi mika vs. mineraller ihtiva eden bazaltlar da vardır.